Jeleniogórski fundusz ochrony środowiska

Był czas kiedy stan powietrza i wód w Polsce był niemal fatalny. W wielu miejscach kraju ocierano się o klęskę ekologiczną. W naszym regionie nie można zapomnieć o tragedii w Górach Izerskich i Karkonoszach wywołanej przez toksyczne dymy przyganiane tam przez zachodnie wiatry.

Aby polepszyć pogarszającą się sytuację zatruwania i zanieczyszczania środowiska wprowadzona została ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska naturalnego (Dz.U.N.40, poz. 183 z 3 kwietnia 1993) oraz ustawa - Prawo wodne). Na ich podstawie 3 czerwca 1993 roku wprowadzono w życie zmienione zasady finansowania Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Na terenie Polski istniało wówczas 49 województw i to właśnie na ich terenie utworzono Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 9 lipca 1993 roku ówczesny wojewoda jeleniogórski Jerzy Nalichowski powołał Radę Nadzorczą i Zarząd Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Jeleniej Górze.

Jeleniogórski Fundusz działał przez pięć lat. Jego funkcjonowanie zakończyło się wraz z końcem województwa jeleniogórskiego. Pierwszy zarząd tworzyli: Bogumiła Turzańska-Chrobak, Krystyna Jamróz i Michał Pawłowicz. Drugi do końca funkcjonowania województwa: Michał Pawłowicz, Krystyna Jamróz i Zdzisław Rzewuski.

Siedzibą Funduszu były pomieszczenia w drewnianych barakach, od lipca do listopada 1993 roku, przy ul. Morcinka 33, a od listopada 1993 do września 1997 pomieszczenia, też w drewnianych barakach, przy ul. Morcinka 33a.

Tam zbierały się zarządy i odbywały posiedzenia Rady Nadzorczej, której skład przez lata funkcjonowania jeleniogórskiego Funduszu zmieniał się: Członkami byli: Halina Pryga, Jerzy Nalichowski, Jan Jasiukiewicz, Tadeusz Borys, Bogdan Kobus, Eugeniusz Hałas, Andrzej Wysocki, Eugeniusz Kleśta, Bernard Konca, Jerzy Ratajski, Mariusz Popiołek, Jerzy Jankowski, Andrzej Raj, Janusz Dubianowski, Bogumiła Turzańska-Chrobak, Alina Parpura, Paweł Osuch i Jacek Jakubiec.

W października 1997 Fundusz przeniósł się (teoretycznie, bo trwał remont w nowej siedzibie) do kamienicy w Jeleniej Górze (pl. Ratuszowy 31/32). Faktycznie stało się to dopiero w 1999 roku, kiedy powstał już Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Jeleniej Górze wspierał przedsięwzięcia w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej na terenie województwa jeleniogórskiego. W latach 1993-1998 rocznie realizował 300-350 zadań przyznając dotacje i pożyczki na działania związane z: organizowaniem emisji zanieczyszczeń powietrza, porządkowania gospodarki wodno-ściekowej, ochrony przed hałasem, rekultywacją terenów skażonych, zabezpieczaniem przeciwpowodziowym, usuwaniem szkód popowodziowych, ochroną przyrody i propagowaniem dziedzictwa przyrodniczego, monitorowaniem stanu środowiska, edukacją ekologiczną, pracami i projektami zmierzającymi do ochrony środowiska. Celem głównym w tych działaniach było zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, gleby i wód.

Z chwilą likwidacji województwa jeleniogórskiego w dniu 1 stycznia 1999 roku, działalność Funduszu nie zakończyła się. Na bazie istniejących wcześniej wojewódzkich Funduszy jak już wspomniano, powstał jeden Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Pozostawiono oddziały terenowe w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu.

Fundusz nadal wspierał i wspiera do dzisiaj wszystkie działania proekologiczne. Przez wiele lat członkiem jego Zarządu była reprezentująca Jelenią Górę Bogumiła Turzańska-Chrobak (do 2016 roku), a dyrektorem oddziału w Jeleniej Górze był Zdzisław Rzewuski (do 28 lutego 2018).

Fundusz działa na podstawie ustawy z dnia 10 lutego 2017 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2017 r., poz. 519). Celem strategicznym działania Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu jest dzisiaj w dalszym ciągu poprawa stanu środowiska, a także zrównoważone gospodarowanie jego zasobami przez stabilne i efektywne wspieranie przedsięwzięć i inicjatyw służących środowisku. Wspiera je poprzez dotowanie i udzielanie pożyczek na działalność związaną z i ochroną atmosfery, ochroną i zrównoważonym gospodarowaniem zasobami wodnymi, racjonalnym gospodarowaniem odpadami i ochroną powierzchni ziemi, ochroną różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu oraz edukacji ekologicznej.

Działalność Funduszu przyczynia się walnie do poprawy naszego otoczenia (powietrza, ziemi i wody), do ochrony dziedzictwa przyrodniczego i jego zachowania dla następnych pokoleń. Jego istnienie pobudza do działania i wspomaga samorządy lokalne i wszelkie podmioty realizujące zadania z zakresu ochrony środowiska i poszanowania jego wartości. Wszystko to ukierunkowane jest w oparciu o konstytucyjną zasadę zrównoważonego rozwoju.

Gdyby nie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu nie zbudowano by: oczyszczalni, filtrów, umocnień przeciwpowodziowych, nie ocieplono by setek i tysięcy obiektów mieszkalnych, spalarni i ekologicznych składowisk odpadów, oraz systemów wodno-kanalizacyjnych. Nie zorganizowano setek i tysięcy: wystaw, warsztatów, konkursów, odczytów, prelekcji i innych imprez proekologicznych związanych z ochroną przyrody. Nie ukazałyby się dziesiątki książek, albumów i folderów, a także tysiące plakatów, ulotek i broszur pomocniczych w edukacji w zakresie znajomości ochrony i zachowania naszego środowiska naturalnego.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu jest jednym z najaktywniejszych i najbardziej skutecznych w działaniu na terenie całej Polski. I choć przyszło mu funkcjonować w bardzo wymagającym środowisku przyrodniczym ze swoich przedsięwzięć i wsparcia wywiązuje się wzorcowo. Jest opoką dla wielu mniej zamożnych samorządów, instytucji budżetowych i organizacji działających na rzecz naszego wspólnego dobra bez którego nasze życie i życie naszych przyszłych pokoleń byłoby zagrożone.