Schaffowie doradcy książąt

Ród Schaffgotschów (Schaff, Schoff) pojawił się na Śląsku w czasach, tzw. kolonizacji niemieckiej, która miała miejsce szczególnie w XIII i XIV wieku. Część dawniejszych badaczy uważała, że pojawili się oni na początku XIII wieku i łączyli ten fakt z przybyciem na Śląsk młodej żony księcia Henryka Brodatego, późniejszej księżniczki, Świętej Jadwigi.

Dzisiaj pojawienie się tego rodu na Śląsku przesuwa się o dwa pokolenia później, na czasy panowania synów księcia Henryka II Pobożnego (zginął w 1241 roku): Bolesława II Łysego, Konrada i Henryka III Białego.

Pierwszy dokument, który wymienia Reinharda Schaph (Szaff) wystawiony został w 1263 roku i związany jest z dworem księcia Konrada głogowskiego. Potomkami tegoż Reinharda (II) byli: Ulryk, Piotr, Apeczko i Rodryk. Ulryk (1321-1382) był burgrabią zamku Grodno i od 1365 roku starostą księstwa świdnickiego,rządzonego przez Bolka II Małego (wnuk Bolesława Rogatki). Jego brat, Reinczko Starszy (1332-1360) służył także przy dworze książęcym. Obaj Schaffgotschowie byli bardzo blisko dworu Bolka II świdnickiego. Ich podpisy, jako świadków pojawiają się na wielu dokumentach wydanych przez kancelarię książęcą.

Jednym z takich pism jest dokument opublikowany w dziale opracowanym pod redakcją Karola Maleczyńskiego „Codex diplomatique nec non epistolaris Silesiae”, t. III, Wrocław 1964, poz. 459 (Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Rep. 91, nr. 298). Wystawiono go 8 maja 1346 roku (in die Sancti Stanislai). Książę Bolko II, pan Świdnicy i Książa, zezwala w nim Janowi opatowi klasztoru lubiąskiego, na eksploatację bogactw naturalnych na terytorium podległym władzy księcia. Wśród świadków: Kekelinusa z Czernicy koło Jawora, Pechwynkela, Jana de Logau, wymieniony został także Raneczko (Reinczko) Schoff.

Książę wydał ten dokument dlatego, że jego kuzyni - książęta legniccy Wacław i Ludwik I w 1345 roku podnieśli do rangi miasta wieś Mikołajowice, gdzie wówczas odkryto pokłady złota. Bolko II Mały, miał nadzieję, że i na jego terytorium dokona się podobnego odkrycia.

Wracając do Schaffgotschów przyznać trzeba, że byli jednymi z podpór rządów księcia. Wyrazem tego jest tumba grobowa Bolko II Małego w Mauzoleum Piastów, w klasztorze w Krzeszowie, na podstawie (na boku) której przedstawiono, wśród innych, także pierwszy (najstarszy) herb rodu Schaffgotschów, baranka – owieczkę pod drzewem (w języku niemieckim „Schaff” to „Owca”).

Sarkofag księcia powstał po jego śmierci i być może do jego powstania przyczynił się także Gotsche II Schoff, który tak wiele zawdzięczał swojemu panu i jego żonie księżnej Agnieszce i któremu bardzo zależało, aby umieścić tam herb swoich przodków, co podniosło znaczenie jego rodu.